Zespół uzależnienia od internetu

Od momentu, w którym w 1975 roku został wysłany pierwszy testowy e-mail minął już jakiś czas. Dziś komputery zawładnęły niemal wszystkimi dziedzinami życia. Bardzo niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że mogą one zawładnąć również ludzką psychiką.

Amerykańskie Centrum Uzależnień Internetowych przeprowadziło w 2003 roku badania, które wykazały, że aż 6 procent internautów jest sieciocholikami, czyli osobami korzystającymi z Internetu i komputera w sposób zaburzający ich relacje z rzeczywistością. Jeśli przyjąć szacunkową liczbę internautów jako 300 mln, będzie to oznaczało, że na świecie żyje co najmniej 18 mln ludzi z tym problemem. A przecież liczba ta ciągle rośnie. Jak rozpoznać człowieka z Zespołem Uzależnienia od Internetu i jak samemu się przed nim ustrzec?

Komputer na stresy, zamiast przyjaciół i rodziny

Trudno jest ostatecznie zdefiniować przyczyny uzależnienia od Internetu. Psychiatrzy zgodnie podają jednak kilka powodów, z których najważniejsze to: brak poczucia własnej wartości, nieumiejętność nawiązywania kontaktów, potrzeba oderwania się od rzeczywistości. – Dla tych, którzy cierpią z powodu niskiego poczucia własnej wartości, poczucia własnej nieadekwatności, częstej dezaprobaty ze strony innych – ryzyko uzależnienia się jest największe –piszą w swojej pracy badawczej „Infocholizm – plaga XXI wieku ” Sylwia Czubachowska i Małgorzata Osipczuk.

Uzależnienie od Internetu to nowa pułapka, w którą wpadamy, gdy zaczynamy wierzyć, że coś lub ktoś poza nami samymi wypełni pustkę i lęk, które są w nas (…) Kiedy komputer staje się sposobem na dalsze stresy, frustracje, kiedy zastępuje nam przyjaciół i rodzinę lub uciekamy od problemów i chcemy zapomnieć o kłopotach, to w takim kontekście każda czynność związana z komputerem czy Internetem może stać się nałogowa” – analizuje w eseju „Uzależnienie od Internetu” psycholog Mariola Wragacka.

Nadużywanie Internetu przyczyną problemów i zaburzeń

W uzależnienie od Internetu popadają najczęściej młodzi mężczyźni, dla których komputer stał się podstawowym narzędziem pracy, nauki i rozrywki. Znacznie mniejszą, lecz również niezwykle wyraźną grupę stanowią kobiety, które przekroczyły trzydziesty rok życia. Te najczęściej uzależniają się od czatów, gdyż mogą w ten sposób oderwać się od domowych obowiązków, jednocześnie nieustannie kontrolując sytuację w swoim otoczeniu.

Bardzo poważne skutki może wywołać nadużywanie komputera przez dzieci. „Kiedy rozwijający się układ nerwowy i kształtująca się psychika dziecka są systematycznie atakowane strumieniem wielobarwnego światła z ekranu komputera, towarzyszącymi dźwiękami, a do tego dochodzi huśtawka emocji wynikająca z przeżyć wywołanych wydarzeniami w wirtualnym świecie, mogą pojawić się zaburzenia emocjonalne, problemy z koncentracją, a także wyobcowanie z realnego świata i poważne zaburzenia więzi uczuciowej z najbliższymi” – pisze na stronie Siecioholizm.eu psychiatra Bohdan T. Woronowicz. Uzależnionym czas spędzony w sieci nigdy nie wydaje się stracony – według Wragackiej nie potrafią dostrzec związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy nadużywaniem Internetu, a problemami, które z czasem się wokół nich pojawiają (np.: problemy z nauką, utrata zainteresowań, kłopoty finansowe).

Jak rozpoznać Zespół Uzależnienia od Internetu?

Na pytanie „czy jesteś uzależniony od Internetu?” większość zapytanych przeze mnie osób bez zastanowienia odparła: „nie”. Jednak, kiedy pojawiały się dodatkowe pytania, wyciągnięte wprost z testu CAGE, opracowanego przez amerykańskich psychiatrów, okazywało się, że z problemem potencjalnego uzależnienia ma styczność znaczna większość ankietowanych. – Właściwie, kiedy komputer stoi w drugim pokoju, a ja o nim nie myślę, nie mam potrzeby włączania go. Jednak, w chwili, gdy nie mam co robić, po prostu nie mogę go nie odpalić – przyznał czternastoletni Marek. – Przeprowadziłam się do Warszawy tydzień temu, więc nie mam jeszcze komputera, ale szczerze mówiąc to kwestia tylko kilku dni. Jest mi on potrzebny bardziej niż meble – opowiedziała po chwili zamyślenia Agata, która po studiach przyjechała do stolicy z Wrocławia.
Aby stwierdzić prawdopodobieństwo naszego uzależnienia od Internetu, trzeba postawić sobie kilka pytań i szczerze na nie odpowiedzieć.

Pytania najczęściej zadawane przez psychiatrów

Czy zdarzały się w moim życiu okresy, kiedy odczuwałem konieczność ograniczenia czasu spędzanego przy komputerze? Czy denerwuje mnie zwracanie mi uwagi na temat spędzania czasu przy komputerze? Czy zdarzało się, że odczuwałem wstyd z powodu zaniedbań wynikających ze zbyt długiego i częstego przesiadywania przed monitorem? Czy jedną z pierwszych czynności po przebudzeniu jest dla mnie włączenie komputera? Uwaga! Jeśli odpowiedź na przynajmniej dwa z postawionych pytań jest pozytywna, znaczy to, że u badanego istnieje ryzyko zagrożenia Zespołem Uzależnienia od Internetu.

Nie dopuszczamy do siebie myśli o uzależnieniu

Dr. Woronowicz proponuje, by podczas terapii nie używać w sieci pseudonimów, jak najwięcej rozmawiać o wydarzeniach z internetowego życia z innymi ludźmi, odnotowywać każdą aktywność przy komputerze, korzystać z niego w obecności innych osób. Na leczenie zgłasza się jednak bardzo mało chętnych. Dlaczego? Wiele z osób, które nie potrafią ograniczyć czasu spędzanego w Internecie nie łączy swoich wahań nastrojów, poczucia alienacji czy zaburzeń łaknienia z nadmiernym korzystaniem z tego medium, a tym samym nie dopuszcza do siebie myśli o uzależnieniu. Pomoc takim osobom jest znacznie trudniejsza niż np. alkoholikom, gdyż uzależnionych od niewymagających kontaktu form porozumiewania się znacznie trudniej jest zmusić do osobistej rozmowy z terapeutą.

Jak każde uzależnienie, również zależność od Internetu powinna być traktowana jako choroba. Trudno jednak określić, gdzie kończy się zainteresowanie informatyką, a zaczyna problem. Aby w stu procentach przekonać się, o stopniu naszej zależności od techniki, warto pokusić się o eksperyment i spędzić dzień bez komputera lub Internetu. Wszak często dopiero, kiedy zabraknie używki, widać prawdziwe objawy choroby związanej z uzależnieniem…