Zachowania ryzykowne w sieci. Wyniki badań

Ze względu na powszechną dostępność Internetu, pozorną anonimowość oraz łatwość korzystania, staje się on miejscem skłaniającym do podejmowania przez nastolatki rozmaitych aktywności. W wielu przypadkach pozytywnych: prorozwojowych i prospołecznych. Niemniej może wiązać się z podejmowaniem online ryzykownych zachowań, które są zagrażające dla nich lub innych osób. Z najnowszego badania wynika, że w porównaniu do poprzednich edycji odnotowano mniejszą liczbę deklaracji ryzykownych zachowań w sieci.

Nie ma zamkniętego katalogu niebezpiecznych aktywności dzieci i młodzieży. Jest on stale aktualizowany w związku z pojawianiem się nowych zagrożeń. Wyróżnić można natomiast:

• nawiązywanie kontaktu przez Internet z nieznajomymi – zawieranie znajomości w Internecie;
• przesyłanie swoich intymnych zdjęć innym osobom;
• eksperymentowanie z internetową tożsamością itd.

Spotykanie osób poznanych w Internecie

85,9% uczestników badania odpowiedziało negatywnie na pytanie o spotkanie w świecie realnym z osobą dorosłą poznaną w Internecie. Jednocześnie 14,1% respondentów potwierdziło udział w takich spotkaniach. W 2014 r. 74,1% młodych respondentów odpowiedziało, że nie spotkało się z osobą dorosłą poznaną w Internecie, natomiast w 2016 r. taką odpowiedź wskazało już 76,9%.

Widać, że rośnie świadomość młodzieży w tym temacie. Z danych wynika, że 38,1% nastolatków informowało rodziców o spotkaniu z poznaną w Internecie osobą dorosłą, kolejne 25% uprzedzało o tym znajomych. Jednak prawie co czwarty nastolatek nie przekazał tej informacji nikomu. Podobnie było w poprzednich edycjach badania.

Ryzykowne zachowania na tle seksualnym

Odkrywanie seksualności jest nieodłącznym elementem procesu dojrzewania. Dostęp do Internetu to jednocześnie łatwiejszy dostęp do treści o charakterze seksualnym, zarówno jako ich odbiorcy, jak i twórcy.

Zjawiskiem, o którym często mówi się w kontekście młodych ludzi, jest sexting, czyli przesyłanie za pomocą Internetu intymnych zdjęć. 91,7% nastolatków deklaruje, że nie zdarzyło im się otrzymać nagiego lub półnagiego zdjęcia za pośrednictwem Internetu i telefonu komórkowego. Z kolei otrzymanie takich materiałów potwierdziło 8,3% respondentów. 2,2% badanych przyznaje się do wysłania swojego intymnego zdjęcia za pomocą Internetu i telefonu komórkowego, zaś prawie 97% zaprzecza podjęciu takiego działania.

Patostreaming

W badaniu przeanalizowano również zjawisko tzw. patostreamów, czyli materiałów wideo, przedstawiających patologiczne zachowania. To filmy pełne między innymi przemocy fizycznej, słownej, wulgaryzmów, prezentujące nieakceptowalne w społeczeństwie zachowania.

Z danych zebranych w 2018 roku wynika, że treści te są oglądane przez młodzież z wielu powodów:

• z ciekawości,
• dla rozrywki,
• z nudów,
• przez przypadek,
• w wyniku polecenia przez znajomego.

72,8% nastolatków zaprzecza oglądaniu patostreamów, jednakże aż 17% nastolatków potwierdza, że jest odbiorcą takich treści. Co dziesiąty badany udzielił odpowiedzi „trudno powiedzieć”, na podstawie której autorzy raportu przypuszczają, że nastolatki ukrywają w ten sposób niechęć do potwierdzenia lub zaprzeczenia podejmowania takiej aktywności.

Zjawisko patostreamingu stanowi też nie lada wyzwanie dla rodziców i opiekunów. Ponad 12% dorosłych badanych potwierdza, że ich dziecko ogląda tego typu treści. 66% zaprzecza. Okazuje się jednak, że ponad 20% dorosłych, czyli co piąty rodzic, nie ma wiedzy dotyczącej tego, czy ich dzieci oglądają patostreamy (21,8%).

Jak wskazano w raporcie, bardzo często nastolatki są odbiorcami patostreamów, podczas gdy ich rodzicom lub opiekunom trudno jest określić dostęp swoich podopiecznych do patologicznych materiałów internetowych.

Źródło:

Raport z ogólnopolskiego badania uczniów NASTOLATKI 3.0, Redakcja: dr Rafał Lange, Warszawa 2021