Uzależnienie od portali społecznościowych a poziom stresu i zadowolenia z codzienności
Jak wynika z badań, problemowe korzystaniem z portali społecznościowych jest związane ze strategiami radzenia sobie ze stresem. Osoby, które nie radzą sobie z regulowaniem emocji, są bardziej podatne na uzależnienia od Facebooka.
Uzależnienie od portali społecznościowych
Według statystyk młodzi ludzie wskazują portale społecznościowe jako jedno z najczęstszych form spędzania czasu wolnego w Internecie. Traktują te platformy jako przestrzeń komunikacyjną, miejsce podtrzymywania i nawiązywania kontaktów, a także bycia na bieżąco ze zdarzeniami z życia bliższych i dalszych znajomych.
Uzależnienie od portali społecznościowych jest definiowane jako nadmierne zaangażowanie zakłócające codzienne aktywności i relacje interpersonalne, współwystępujące z utratą kontroli nad czasem spędzanym na portalach społecznościowych. Badacze podkreślają, że można wskazać trzy fazy uzależnienia: wycofanie, pogorszenie i polepszenie, euforia. W kontekście tego zagadnienia pojawia się także FOMO – „fear of missing out”, objawiający się niepokojem i dyskomfortem w sytuacji niemożności skorzystania z przestrzeni internetowej.
Czytaj też: „Jak uzależniamy się od Facebooka”
Ważnym elementem w przypadku portali społecznościowych jest mechanizm gratyfikacji, „lajków”. Naukowcy podkreślają, że wśród czynników związanych z tego typu nałogowymi zachowaniami znajdują się deficyty w zakresie poznania społecznego (social cognition), między innymi poczucie samotności, postrzeganie wsparcia społecznego oraz nieufność względem innych. Takie deficyty mogą stanowić czynnik ryzyka nałogowego korzystania z Internetu, w szczególności z określonych aplikacji, w tym właśnie portali społecznościowych.
Stresory dnia codziennego i radzenie sobie ze stresem
Stres to niespecyficzna odpowiedź organizmu na bodźce, które są szkodliwe. Dotyczy właściwie każdego z nas. Stresy dnia codziennego, np. trudności w pracy czy szkole, presja czasu, nieporozumienia z rodziną czy znajomymi, są nieodzowną częścią ludzkiego życia. Kluczowe jest to, jak sobie z nimi radzimy.
Jak wskazano w raporcie „związek pomiędzy codziennym stresem a intensywnością korzystania z Facebooka był łagodzony przez postrzegane wsparcie społeczne offline, w ten sposób, że osoby, które otrzymały niskie wsparcie offline, częściej korzystały z Facebooka i miały wyższy poziom codziennego stresu”. Bliskie relacje poza Internetem i siecią mogą pomóc chronić zdrowie psychiczne. Jednocześnie, wsparcie online może mieć negatywne skutki. W jaki sposób? Szukając wsparcia w sieci osoby wybierają strategię opartą na emocjach i unikaniu. Okazuje się, że może to prowadzić do rozwijania się problematycznego korzystania z Internetu.
Zadowolenie codzienne
Zdefiniowanie tego stanu okazuje się być niezwykle ważne w kontekście niniejszej analizy. Jak podali autorzy raportu jest to stan szczęścia, czy też nastrój, jaki osoba odczuwa każdego dnia. Jest on wyższy, gdy osoby angażują się w relacje towarzyskie z rówieśnikami i spędzają czas na hobby. Poziom zadowolenia i stres są odwrotnie proporcjonalne. Co ciekawe wiele badań wskazuje, że zadowolenie jest różne w zależności od dnia tygodnia: w weekend jest wyższe niż w dni powszednie pozostałe. Badania pokazały także, że korzystanie z Facebooka miało negatywny wpływ na satysfakcję z życia.
Przebieg badań
Głównym celem badań było pokazanie roli interakcji społecznych, radzenia sobie ze stresem i uzależnienia od portali społecznościowych w kontekście codziennego stresu i zadowolenia. W badaniach sprawdzono, jak interakcje społeczne (online’owe i offline’owe) oddziałują na stres i zadowolenie. Sprawdzono także, czy sposób radzenia sobie ze stresem może mieć wpływa na te zależności.
Badania były prowadzone przez 7 dni wśród dorosłych i młodych dorosłych, z zastosowaniem metody dzienniczkowej, która – w przeciwieństwie do zwykłych, jednokrotnych badań kwestionariuszowych – daje możliwość kilkukrotnego pomiaru badanych zmiennych i prześledzenia ich zmienności w czasie.
Poproszono osoby badane o wypełnienie stosownych kwestionariuszy, a następnie prowadzenie „dzienniczka” za pomocą aplikacji mobilnej przez 7 dni. Osoba badana wypełniała codziennie kwestionariusze na swoim telefonie. Proszono o wskazywanie, z iloma osobami prowadzone były rozmowy online i jak osoba badana ocenia te rozmowy (w pięciostopniowej skali)
Wyniki badań
Po zebraniu danych zauważono istotną statystycznie współzależność między problemowym korzystaniem z portali społecznościowych a strategiami radzenia sobie ze stresem, takimi jak: akceptacja, poszukiwanie wsparcia emocjonalnego, odwracanie uwagi, zaprzeczenie, koncentracja na emocjach i ich wyładowanie, używanie alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych, zaprzestanie działań, obwinianie siebie oraz poszukiwanie wsparcia instrumentalnego. Z zebranych danych wynika, że osoby, które nie radzą sobie z regulowaniem emocji, są bardziej podatne na uzależnienia od Facebooka. Badacze zauważyli także, że unikające style radzenia sobie i takie style, jak obwinianie siebie, fantazjowanie, wycofywanie się lub racjonalizacja są zazwyczaj charakterystyczne dla osób, które korzystają z Internetu w sposób problemowy.
Źródło:
https://kbpn.gov.pl/portal?id=15&res_id=12651134
Fot. Camilo Jimenez, Unsplash.com