Przekonania o sobie a ocena ciała. Jak Instagram wpływa na naszą samoocenę? Wyniki badań

Od wielu lat Internet jest nieodzowną częścią funkcjonowania, zarówno w sferze prywatnej,  jak i zawodowej. Chociaż naukowcy przychylają się do podejścia twierdzącego, że powinniśmy raczej mówić o uzależnieniu od poszczególnych prowadzonych w nim aktywności, a nie o uzależnieniu w ogóle, nie da się ukryć, że nadmierne korzystanie z sieci prowadzi do zakłóceń we wszystkich sferach funkcjonowania człowieka. Najpopularniejszymi aktywnościami są bez wątpienia portale społecznościowe, które stały się ważnym środkiem komunikacji. Szczególne miejsce zajmuje wśród nich Instagram. Dlaczego? Wyjaśniają badacze.

Korzystanie z Instagrama zakłada wymianę zdjęć i obrazów, a możliwość komentowania, „lajkowania” i udostępniania sprawia, że ma on ogromny wpływ na dorastającą młodzież i młodych dorosłych, którzy są jego głównymi użytkownikami. Wobec faktu, iż w okresie dojrzewania niezwykle istotne jest porównanie się z innymi, trudno nie dostrzec wpływu, jaki wywiera Instagram na psychikę młodych ludzi.

Obraz ciała, czyli postawa wobec własnego wyglądu fizycznego, obejmująca elementy emocjonalne, poznawcze i behawioralne jest niewątpliwie determinowana przez nieustanne  porównywanie się z innymi, nierzadko nieprawdziwymi wizerunkami obserwowanych na Instagramie rówieśników czy idoli. Wygląd staje się istotnym, jeśli nie najistotniejszym aspektem życia, a rozbieżności między rzeczywistym a idealnym wizerunkiem ciała wpływają na negatywny wizerunek własnej osoby. Badania jednoznacznie potwierdzają negatywny wpływ portali społecznościowych na obraz swojego ciała.

Z tym zagadnieniem wiążą się kolejne – przekonania o sobie i własnej skuteczności. Te pierwsze dochodzą do głosu w sytuacjach zadaniowych, w których człowiek konfrontuje ilość posiadanych przez siebie zasobów i możliwości ich wykorzystania z otaczającą go rzeczywistością. Przekonania o sobie i samoocena są składowymi kapitału psychologicznego człowieka, źródłem jego siły, wytrwałości i zadowolenia z życia.

Natomiast przekonanie o własnej skuteczności, czyli umiejętność sprostania danemu wyzwaniu i realizacji założonego celu, pozwala przewidzieć intencje i działania w różnych obszarach ludzkiej aktywności. Osoby o wyższej samoocenie odnoszą większe sukcesy w życiu i stawiają sobie więcej celów.

Prowadząc swoje instragramowe konto oraz obserwując innych użytkowników pod kątem obrazu ciała, nie da się nie wspomnieć o zdrowym stylu życia, który przy okazji jest tam propagowany. Jako czynniki w najwyższym stopniu wpływające na poprawę stanu zdrowia, wymienia się właściwe odżywianie, przede wszystkim dietę bogatą w warzywa i owoce, regularne badania lekarskie, unikanie sytuacji stresowych, niepalenie papierosów, aktywność fizyczną i abstynencję od alkoholu. Tymczasem badania wykazują, że uzależnienie od Internetu jest powiązane z niezdrowym stylem życia, niską jakością diety, niewielką aktywnością fizyczną, używaniem alkoholu czy nocnym korzystaniem z Internetu. Mamy więc tu do czynienia z zachowaniami zagrażającymi ogólnemu funkcjonowaniu człowieka, powodującymi bezpośrednie lub odległe szkody zdrowotne w sferze emocjonalnej, fizycznej i psychospołecznej.

Samoocena jest więc istotnym czynnikiem zarówno dla problematycznego korzystania z Instagrama, jak i dla obrazu siebie. Trudno tu natomiast mówić o jednoznacznych wynikach badań – wysoka samoocena raz wiąże się z większym nasileniem problemów w korzystaniu z portali, innym razem jest wręcz odwrotnie. Osoby wykazujące deficyty społeczne pozyskują na portalach społecznościowych potwierdzenie swojej wartości i próbują zrekompensować sobie mniej satysfakcjonujące relacje ze świata rzeczywistego. Jak wiadomo, budowanie własnej wartości na czynnikach zewnętrznych może być bardzo zgubne.

Źródło: https://kbpn.gov.pl/portal?id=15&res_id=12651111
Fot. Souvik Banerjee, Unsplash.com