Funkcjonowanie społeczne i rodzinne a problematyczne korzystanie z portali społecznościowych

Internet jest nieodłącznym elementem naszego życia. Zarówno zawodowego, jak i prywatnego. Korzystanie z niego nadmiernie może prowadzić do uzależnienia. Podobnie jest z mediami społecznościowymi. Problematyczne staje się korzystanie z nich w takim kontekście, że zaburzają prawidłowe funkcjonowanie relacji w rodzinie i poczucie otrzymywanego wsparcia.

Jak podaje Gemius, w Polsce ponad 75 proc. użytkowników sieci korzysta z Facebooka. I to na nim skupiają się badacze portali społecznościowych. Głównie ze względu na jego szerokie grono użytkowników i technologiczne możliwości. To sprawia bowiem, że Facebook ma ogromny wpływ na życie społeczne i dlatego uzależnienie od portali społecznościowych można rozpatrywać jako specyficzny rodzaj uzależnienia od Internetu.

Uzależnienie od Facebooka

W literaturze jest definiowane jako „nadmierne zaangażowanie zakłócające codzienne aktywności i relacje interpersonalne, z którym wiąże się utrata kontroli nad czasem spędzanym na portalach społecznościowych.” Oprócz tego można zaobserwować niepokój i dyskomfort w sytuacji, gdy osoba nie ma możliwości zalogowania się do portalu. To przekłada się na funkcjonowanie w sferze psychicznej, fizycznej, interpersonalnej, społecznej, rodzinnej i ekonomicznej.

Osoby, które są na dobrej drodze do uzależnienia od Facebooka, charakteryzuje niska sumienność, niska stabilność emocjonalna, niskie poczucie własnej wartości, nieśmiałość czy wysoki poziom neurotyzmu. Badania pokazały również, że często z Facebooka nadmiernie korzystają osoby z niską samokontrolą i skłonne do negatywnego reagowania na porażki.

Kluczowy jest jednak wymiar społeczny. Badacze wskazują, że paradoksalnie większe skłonności do uzależnienia od Facebooka mają te osoby, u których wysoka jest potrzeba prywatności. Jak zaznaczono cyt: „Z jednej strony potrzeba prywatności może chronić przed nadmiernym korzystaniem z Facebooka, ale z drugiej – wysoki poziom potrzeby prywatności może być związany z samotnością, a osoby samotne są bardziej narażone na nadmierne korzystanie z Facebooka.”

Relacje rodzinne a Facebook

W prawidłowo funkcjonującej rodzinie, w której zaspokojone są wszystkie potrzeby, nie ma podstaw, by dochodziło do nieprawidłowości w zakresie korzystania z portali społecznościowych. Mowa tu o czynnikach takich jak: ciepło emocjonalne, poczucie komfortu w domu, zaangażowanie rodziny, poczucie, iż jest się w rodzinie kimś ważnym, możliwość relacji ze środowiskiem pozarodzinnym oraz otwarta komunikacja. Jednocześnie, w przypadku młodych ludzi, przed nałogowym używaniem sieci może chronić monitoring rodziców oraz wspólne rodzinne aktywności w ciągu tygodnia. Uzależnienie od Facebooka wg badaczy jest związane z jakością relacji rodzinnych, zwłaszcza niską jakością komunikacji między członkami rodziny, i satysfakcją z rodziny. W im większy stopniu relacje z członkami rodziny oraz wsparcie uzyskiwane w środowisku pozwalają jednostce na zaspokojenie jej potrzeb, tym słabszy jest wpływ środowiska, sprzyjający uzależnieniu od Facebooka. Osoby, które nie otrzymują wsparcia w rodzinie i przyjaciołach w życiu realnym, szukają go w sieci i częściej korzystają z Facebooka w sposób problemowy. Jednocześnie warto zaznaczyć, że w im większym stopniu potrzeby jednostki będą zaspokajane poprzez jej aktywność na Facebooku, tym osoba bardziej będzie angażować się w korzystanie z Facebooka.

Źródło:

„Funkcjonowanie społeczne i rodzinne a problematyczne korzystanie z portali społecznościowych”, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, termin realizacji 2018 rok
https://www.kbpn.gov.pl/portal?id=1768880