Uzależnienie od pornografii jest tak samo szkodliwe, jak uzależnienie od substancji chemicznej

O uzależnieniach behawioralnych zwykło się myśleć jako o mniej poważnych niż od narkotyków czy alkoholu. Tymczasem badania pokazują, że mózg pod wpływem pornografii zachowuje się podobnie, a nawet może ulec trwałym uszkodzeniom. Badania wykazują, że na szkodliwe działanie pornografii najbardziej narażone są osoby przed 25. rokiem życia.

Obsceniczne treści materiałów pornograficznych to nie są wyłącznie fantazje ich twórców. To częściowo odpowiedź na potrzeby konsumentów. Pornografia ma charakter uzależniający. Im częściej ją oglądamy, tym większa rośnie potrzeba eksperymentowania. Treści „standardowe” nie budzą już takiego pożądania, jakiego oczekuje konsument.

„Osoby, które regularnie oglądają pornografię, niezależnie od tego, czy są uzależnione, czy też nie, dość powszechnie przyznają, że występuje u nich potrzeba zapoznawania się z coraz mocniejszą formą treści pornograficznych. Tak jak w przypadku narkotyków – narkoman stopniowo zwiększa dawki substancji, tak osoba konsumująca pornografię sięga po coraz bardziej obsceniczną jej wersję” – czytamy w raporcie Stowarzyszenia Twoja Sprawa.

To wynik funkcjonowania mózgu. Chroni się on przed nienaturalnym, nagłym i zbyt dużym skokiem dopaminy, więc przestaje reagować. Fachowo nazywa się to zjawiskiem tolerancji. W przypadku pornografii konsumenci przekraczają kolejne granice bardzo szybko. Wielu z nich przyznaje, że w ciągu kilku miesięcy regularnego oglądania filmów pornograficznych sięgnęli po treści, które na początku były dla nich odrzucające i obrzydliwe.

Ten sam proces dotyczy dzieci i młodzieży. Nastolatki, które regularnie oglądają pornografię (z badań wynika, że połowa chłopców ogląda pornografię częściej niż kilka razy w miesiącu, a aż 15 proc. z nich robi to raz dziennie lub częściej!) również nabywają wspomnianej tolerancji. Nietrudno jest wyobrazić sobie, jaki ma to wpływ na rozwój ich seksualności – aż 20 proc. dorosłych mężczyzn, którzy oglądają filmy pornograficzne, potrzebuje ich przed kontaktem seksualnym z partnerką…

Skutków jest więcej. „Osoby kompulsywnie korzystające z pornografii wykazują znacznie większą potrzebę stymulacji nowymi treściami niż zdrowe. Związane jest to ze zmianami mózgowymi w grzbietowym obszarze przedniego zakrętu kory obręczy, który szybko >>przyzwyczaja się<< do znanych bodźców zmuszając do poszukiwania nowych” – czytamy w raporcie.

Rosnąca tolerancja to jeden z objawów uzależnienia, a to z kolei ma poważny wpływ na funkcjonowanie mózgu. Uzależnienie od pornografii jest uzależnieniem behawioralnym i mogłoby się wydawać mniej szkodliwym niż uzależnienie chemiczne. Tymczasem mózg na detoksie w obu przypadkach zachowuje się podobnie.

„Ludzki mózg jest neuroplastyczny, to znaczy, że podlega zmianie przez cały okres życia człowieka, a nie, jak w przeszłości uważano, tylko do czasu osiągnięcia dojrzałości” – piszą autorzy raportu. Zmiany, jakie zachodzą w mózgu uzależnionego dotyczą obszaru przedczołowej kory mózgowej odpowiedzialnej za takie funkcje jak zdolność do planowania i organizowania aktywności życiowej.

Uszkodzenia w tym obszarze prowadzą do zachowań impulsywnych, zaburzeń koncentracji, zaburzeń pamięci, utraty zdolności przewidywania niebezpieczeństwa. „Warto też zauważyć, że ta część mózgu kształtuje się do około 25. roku życia, co jeszcze bardziej skłania do wniosków, że pornografia jest szczególnie niebezpieczna dla dzieci i młodzieży” – czytamy w raporcie.

W 2007 roku niemieccy naukowcy z berlińskiego Instytutu Maxa Plancka ustalili, że w mózgach osób uzależnionych od pornografii internetowej występują takie same zmiany, jak w przypadku uzależnienia od kokainy, metamfetaminy i kompulsywnego objadania się. Konkretnie chodzi o zmniejszenie substancji szarej w płatach czołowych mózgu, czyli komórek odpowiedzialnych za kontrolę zachowań i racjonalne myślenie.

Uznano, że uzależnienie od pornografii może prowadzić do trwałych fizycznych i anatomicznych zmian w mózgu. Co więcej, dochodzi również do zmian morfologicznych, które wpływają na funkcjonowanie istoty białej odpowiedzialnej za podejmowanie dojrzałych decyzji.

Dowiedziono także, że u osób uzależnionych od pornografii układ nagrody jest tak samo pobudzany, jak u osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych. Wzrost poziomu dopaminy w obszarze mózgu zwanym jądrem półleżącym „jest powiązany z konsekwentnym zwiększaniem ilości połączeń nerwowych, a to oznacza, że dochodzi do trwałych zmian w budowie mózgu” – piszą badacze.

Podobnie jest też z głodem – mózg na brak tego, od czego jest uzależniony, reaguje tak samo w przypadku uzależnienia od substancji i uzależnienia od pornografii. W tym wypadku podobnie reagują regiony takich części mózgu jak prążkowie brzuszne, grzbietowa część zakrętu obręczy i ciało migdałowate.

Źródło:

„Podsumowanie literatury i badań naukowych wskazujących na negatywne konsekwencje korzystania z pornografii w kontekście ochrony dzieci i młodzieży”, Stowarzyszenie Twoja Sprawa 2017