Uzależnienie od telefonu, phubbing i depresja u mężczyzn i kobiet
Stale rośnie liczba badań wykazujących na szkodliwy wpływ smartfonów na zdrowie psychiczne i fizyczne. Negatywne konsekwencje dla zdrowia w grupie osób uzależnionych od telefonów i smartfonów są podobne do skutków, jakie odczuwają uzależnieni od Internetu i gier. Celem przeprowadzonego badania było ustalenie, czy istnieje związek między uzależnieniem od telefonu komórkowego a depresją u studentów i czy phubbing jest tego powodem.
W badaniu wzięło udział 402 studentów i studentek z Ukrainy, w wieku od 17 do 31 lat. 74 proc. badanych stanowiły kobiety. Wyniki wykazały, że większe uzależnienie od telefonów komórkowych jest związane z wyższym poziomem nastrojów depresyjnych oraz tzw. phubbingiem.
Phubbing
Termin „phubbing” to połączenie dwóch słów: „phoe” i „snubbing”. Oznacza lekceważenie rozmówcy w trakcie kontaktu osobistego na rzecz skupiania uwagi na telefonie komórkowym. Dotychczasowe badania wykazały, że phubbing jest pozytywnie skorelowany z uzależnieniem od telefonu komórkowego i jest typowy w sytuacjach samotności, niepokoju i zmartwień. Osoby doświadczają wykluczenia społecznego, co z kolei zwiększa ich potrzebę bycia w centrum uwagi w swoich ważnych grupach odniesienia i skłania ich do korzystania z mediów społecznościowych w celu zmniejszenia poczucia wykluczenia. Badania pokazują, że phubbing jest dodatnio skorelowany z samotnością rozumianą jako przedłużające się i negatywnie wartościowane poczucie wykluczenia społecznego. Wg badaczy płeć może być ważnym czynnikiem w relacji phubbingu i korzystania z telefonu. Można to wyjaśnić w świetle celów, w jakich kobiety i mężczyźni używają smartfonów. Dla mężczyzn smartfon to urządzenie spełniające pragmatyczne funkcje, kobietom zaś służy do kontaktowania się z innymi ludźmi.
Do zbadania skali phubbingu wykorzystano 5-cio stopniową skalę. Respondenci mieli odpowiedzieć na 10 pytań związanych ze stopniem zaabsorbowania własnym telefonem komórkowym.
Uzależnienie od telefonu komórkowego
Uzależnienie od smartfonów jest zjawiskiem rozprzestrzeniającym się, szczególnie wśród młodych ludzi. Chociaż wiele badań pokazuje, że kobiety częściej mają skłonność do korzystania z telefonu komórkowego w sposób problematyczny, istnieją też dowody, że nastoletni chłopcy mogą spędzać więcej czasu przy użyciu smartfonów niż kobiety. Ponadto wyniki dotychczasowych badań pokazują, że uzależnienie od smartfonów jest pozytywnie powiązane z problemami zdrowotnymi, psychologicznymi i zaburzeniami psychiatrycznymi, zwłaszcza depresją. Samotność jest również czynnikiem ryzyka uzależnienia od smartfona.
W badaniu wykorzystano skalę AMPUH poddającą ocenie nawyki korzystania z telefonów.
Depresja i samotność
Badania pokazują, że osoby, które doświadczają depresji częściej cierpią z powodu uzależnienia od mediów społecznościowych. Zauważono, że depresja jest pozytywnie związana z uzależnieniem od Facebooka i czynnikiem ryzyka uzależnienia od mediów społecznościowych i telefonu komórkowego.
Do pomiaru stopnia samotności wykorzystano Skalę Samotności De Jong Giervelda, która składa się z 11 pozycji ocenianych w 6-stopniowej skali.
Główne wyniki badań
1. Uzależnienie od telefonu komórkowego było pozytywnie związane zarówno z depresją, jak i samotnością. Im wyższe uzależnienie, tym wyższy poziom phubbingu.2. Zakłócenia komunikacji spowodowane używaniem telefonu przekładają się na wyższy poziom depresji. Jednocześnie uzależnienie od telefonu komórkowego i depresja były spowodowane problemami w komunikacji.
Głównym celem badania było ustalenie, czy istnieje związek między uzależnieniem od telefonu komórkowego i depresją u studentów, jeśli wprowadzony zostanie nowy czynnik w postaci phubbingu.
Okazało się, że im wyższe były poziomy uzależnienia od telefonu komórkowego i phubbingu, tym wyższy był poziom nastrojów depresyjnych. Jak podają autorzy badania: „Ustalono także, ze phubbing pełnił rolę mediatora między uzależnieniem od telefonu komórkowego a depresją. Moderatorem tej relacji jest samotność. Oznacza to, że u mężczyzn poczucie samotności zwiększa pośredniczącą rolę phubbingu, co silniej przekłada się na depresję, natomiast u kobiet analizowany efekt mediacji słabnie wraz ze wzrostem poczucia samotności”.
Uzależnienie od Internetu może prowadzić do depresji, a phubbing pośrednio nasila objawy depresji poprzez zmniejszenie satysfakcji z relacji i życia. Ponadto phubbing partnera pośrednio przyczynia się do depresji, zmniejszając satysfakcję w związku. Wyniki dotychczas przeprowadzonych badań pokazują, że ignorowanie rozmówcy używając smartfona w jego obecności może zwiększyć poczucie wykluczenia ze środowiska społecznego. Wykluczenie społeczne może z kolei nasilać objawy choroby.
Źródło:
Mobile Phone Addiction, Phubbing, and Depression Among Men and Women: A Moderated Mediation Analysis. Ana Ivanova, Oleg Gorbaniuk, Agata Błachnio, Aneta Przepiórka, Natalia Mraka, Viktoria Polishchuk, Julia Gorbaniuk, Psychiatric Quarterly (2020) 91:655–668
Fot. Gian Cescon, Unsplash.com