Przemoc rówieśnicza jako konsekwencja problematycznego korzystania z Internetu. Dane z raportu

Wg statystyk ponad 90 proc. młodych ludzi korzysta z Internetu każdego dnia. Jest on narzędziem niezbędnym do nauki, komunikacji i rozrywki. Jednocześnie, z analizy przeprowadzonej przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę wynika, że osoby, które problematycznie korzystają z Internetu, częściej niż pozostałe doświadczają przemocy.

W badaniu wzięli udział chłopcy (46%) oraz dziewczęta (54%) w wieku 12–14 lat (57%) i 15–17 lat (43%).

Uczniów zapytano, czy w roku poprzedzającym badanie doświadczyli przemocy ze strony swoich rówieśników. Jako przemoc wymieniono:

• Wyzywanie lub obrażanie,
• Ignorowanie lub odtrącenie,
• Przemoc fizyczną;
• Cyberprzemoc.

Zebrane dane wskazują na to, że osoby, które problematycznie* korzystają z Internetu, częściej niż pozostałe doświadczyły wszystkich ww. form przemocy.

Perspektywa uczniów

Z odpowiedzi uczniów wynika, że co czwarty z nich był ignorowany lub został odtrącony przez rówieśników. Wśród uczniów korzystających z Internetu problematycznie odsetek ten wynosił nieco ponad 40 proc. Dla porównania – tylko 23 proc. uczniów korzystających z niego w sposób prawidłowy zaznaczyło taki problem.

Również w przypadku przemocy fizycznej różnica była znaczna. Wskazało na nią 17 proc. uczniów użytkujących Internet prawidłowo i aż dwa razy tyle korzystających z niego problematycznie.

Niecałe 17 proc. uczniów było wyzywanych lub obrażanych. Ta forma przemocy dotyczy co czwartego ucznia problemowo korzystającego z Internetu i niecałych 16 proc. korzystających z niego prawidłowo.

Ostatnim z badanych zjawisk była cyberprzemoc, której ofiarą padło 8,9 proc. uczniów. Wśród młodzieży korzystającej z Internetu w sposób prawidłowy odsetek ten wyniósł zaledwie nieco ponad 7 proc. Jednak w grupie problematycznie korzystającej z sieci wskaźnik wyniósł 21,3 proc.

Jak wskazano w raporcie: „także udział procentowy osób, które doświadczyły co najmniej jednej z badanych form przemocy, był wyższy w przypadku problematycznych niż normatywnych użytkowników Internetu”. W przypadku pierwszej grupy to aż 64 proc. uczniów, drugiej – 37,9 proc. Wszyscy uczniowie doświadczyli trzech lub czterech badanych form krzywdzenia, jednak w grupie problematycznie korzystających z Internetu zdarzało to się zdecydowanie częściej.

Perspektywa rodziców i nauczycieli

Z zebranych danych wynika, że wszystkie formy przemocy częściej dostrzegali rodzice niż nauczyciele.

Zarówno rodzice, jak i nauczyciele wskazali, że najczęstszą formą przemocy rówieśniczej jest wyzywanie i obrażanie. Ich zdaniem dochodzi do niej regularnie (często i bardzo często), a najrzadziej – do przemocy fizycznej.

Prawie 1/3 rodziców i 12 proc. nauczycieli nie potrafiło zabrać głosu w sprawie cyberprzemocy.

Rekomendacje

Wśród wytycznych skierowanych do uczniów podkreślono przede wszystkim konieczność reagowania w sytuacjach przemocy rówieśniczej, w szczególności cyberprzemocy. Uczniowie powinni przede wszystkim zgłaszać przypadki przemocy, o których wiedzą zaufanym osobom dorosłym lub moderatorom serwisów, jeśli rzecz dotyczy Internetu. Jednocześnie pomagać pokrzywdzonym rówieśnikom poprzez wsparcie psychologiczne czy wskazanie osób i miejsc, które mogą udzielić profesjonalnej pomocy. Podkreślono również konieczność przestrzegania zasad bezpieczeństwa w sieci, w szczególności dbałości o prywatność (m. in. niepodawanie haseł do swoich kont i profili, nieprzesyłanie materiałów przedstawiających rówieśników, niespotykanie się z osobami poznanymi w Internecie bez zgody i wiedzy rodziców).

Rodzice i nauczyciele powinni z kolei rozmawiać z dziećmi na temat bezpiecznego i zrównoważonego korzystania z urządzeń elektronicznych oraz Internetu, w tym informowania o zagrożeniach w przypadku ich nadmiernego eksploatowania. Ponadto nauczyciele powinni promować ustalanie zasad korzystania z urządzeń cyfrowych w rodzinach, np. przez edukację rodziców, dystrybucję materiałów informacyjnych itp.

* Żeby ocenić, jaki odsetek badanych wykazuje symptomy problematycznego używania Internetu (PUI) przeprowadzono test uzależnienia od Internetu, w którym na podstawie punktowanych odpowiedzi na zadane pytania dotyczące Internetu, uczniowie mogli zdobyć od 0 do 100 pkt. W zależności od uzyskanej punktacji użytkownicy Internetu należą do jednej z czterech grup:

• osoby niewykazujące symptomów PUI (0–19 pkt),
• osoby nieznaczne wykazujące symptomy PUI (20–39 pkt),
• osoby z częściowymi objawami PUI (40–69 pkt) oraz
• osoby z nasilonymi objawami PUI (70–100 pkt).

Pierwsze dwie kategorie to osoby używające Internetu prawidłowo, natomiast dwie kolejne – problematycznie.

Jak okazało się podczas analizy otrzymanych wyników, 12 proc. uczniów problematycznie używa Internetu, z czego 11,4 proc. to osoby z częściowymi objawami. Częściej były to dziewczęta oraz starsze (15–17 lat) nastolatki.

Źródło:

Raport z badań „Problematyczne używanie Internetu przez młodzież”

Fot. Sergey Zolkin, Usnplash.com