Fonoholizm wśród dziewcząt, czyli jak smartfon stał się formą ucieczki od problemów
Fonoholizm, a więc uzależnienie od telefonów komórkowych, jest rozumiane jako kompulsywne wykorzystywanie telefonu komórkowego. Fonoholizm jest zaburzeniem społecznym oraz fobią związaną z silną zależnością od komunikowania się online. Z przeprowadzonych badań wynika, że problematyczne korzystanie w telefonów komórkowych częściej dotyczy dziewcząt.
Wśród symptomów fonoholizmu wymienia się:
- korzystanie z telefonu komórkowego w niebezpiecznych sytuacjach lub w sytuacji, kiedy jest to zabronione,
- problemy rodzinne i z przyjaciółmi,
- utrata zainteresowania innymi aktywnościami,
- problemy zdrowotne, psychiczne, społeczne, w pracy,
- problemy z kontrolą i trudności w zaprzestaniu korzystania z telefonu,
- bezsenność i problemy ze snem.
Jak wskazano na postawie dotychczas prowadzonych badań, w Polsce problem uzależnienia od telefonów komórkowych dotyczył 3% adolescentów i osób młodych w wieku 13-14 lat, natomiast kolejne 35% były zagrożone tym zjawiskiem.
Funkcjonowanie społeczne a problematyczne korzystanie z telefonów komórkowych
Sfera społeczna odgrywa dużą rolę w rozwoju uzależnień behawioralnych. Niniejsze badania miały na celu określenie roli funkcjonowania społecznego jako czynnika uzależniającego od telefonów komórkowych, a także związku uzależnienia od telefonów z depresją i zaburzeniami snu. Założono, że taki związek istnieje. Zbadano dwie grupy zmiennych:
- PREDYSPOZYCJE SPOŁECZNE, w tym lęk społeczny oraz umiejętności społeczne.
- SATYSFAKCJA SPOŁECZNA, w tym także osamotnienie oraz satysfakcja z relacji rodzinnych.
Badania były prowadzone na grupie osób młodych jako osób szczególnie narażonych na ryzyko rozwoju uzależnienia z uwagi na ilość kontaktów społecznych, większych możliwości nawiązywania kontaktów społecznych i lepszych umiejętności w korzystaniu z nowych technologii. W badaniu wzięło udział 1699 uczniów w wieku od 12 do 18 lat. Byli to uczniowie szkół podstawowych i liceum. Dziewczęta stanowiły 53,9% całej grupy badanej.
Do badań wykorzystano skalę uzależnienia od smartfonów, czyli ankietę składająca się z 10 pytań, a także krótką metryczkę zawierającą pytania dotyczące wykorzystywanych funkcji telefonu. Poproszono także o wypełnienie kwestionariuszy skali motywacji do korzystania z telefonów komórkowych, skali osamotnienia, lęku społecznego, satysfakcji z rodziny, zaburzeń snu oraz zbadano objawy somatyczne.
Wyniki badań: motywacja do korzystania z telefonów komórkowych
Średni dzienny czas korzystania z Internetu wynosił 6 godzin. Średnio 3 razy dziennie prowadzona była rozmowa telefoniczna i statystycznie trwała 21 minut. Uczniowie najczęściej korzystali z telefonów komórkowych do logowania się do Internetu, korzystania z mediów społecznościowych, sprawdzania godziny jako zegarek, jako budzik oraz do słuchania muzyki. Dopiero potem telefon komórkowy był wykorzystywany do rozmów telefonicznych, wysyłania wiadomości oraz do robienia zdjęć.
Okazało się, że nadmierne korzystanie z telefonów komórkowych wiązało się istotnie z motywami korzystania z tych urządzeń. Zauważono, że traktowanie telefonu jako środka zapewniającego rozrywkę lub ucieczkę wiązało się z negatywnym wzorcem korzystania z telefonu.
Po pierwsze, im osoba częściej sięgała po telefon w celach rozrywkowych, tym częściej narażona była na problematyczne korzystanie z telefonu. Podobnie było, gdy sięgała po telefon w celu ucieczki od problemów i codzienności.
Po drugie zauważono, że motywy korzystania ściśle korespondują ze sposobem korzystania z telefonów.
Po trzecie, problematycznemu korzystaniu z telefonów komórkowych towarzyszy wysoki poziom lęku społecznego oraz niski poziom umiejętności społecznych. Wykazano także, że osoby samotne mają większą tendencję do nadmiernego korzystania z telefonów, szukając kontaktów społecznych.
I wreszcie – po czwarte – z zebranych danych wynika, że negatywne korzystanie z telefonów nasila zaburzenia snu, współwystępuje z wyższym poziomem depresji oraz z większą ilością objawów somatycznych.
Zjawisko problematycznego korzystania z telefonu komórkowego jest bardziej nasilone w grupie dziewcząt. W tej grupie jest też wyższy poziom objawów somatycznych i depresji, wyższy poziom umiejętności społecznych, niższa satysfakcja z relacji rodzinnych oraz wyższy poziom lęku społecznego. Ponadto dziewczęta istotnie częściej korzystały z telefonów w celu ucieczki od problemów.
Źródło:
Raport z badań: Związek uzależnienia od telefonów komórkowych z funkcjonowaniem społecznym i zdrowotnym: rola motywacji do korzystania z telefonów komórkowych, Lublin 2020
Fot. Magnet.me, Unsplash.com