Młodzież a Internet – raport z badań CBOS
Stwierdzenie, że młodzież zdecydowanie za dużo czasu spędza surfując w Internecie, bynajmniej nie jest odkrywcze. Ale uświadomienie sobie, że niektóre nastolatki spędzają w ten sposób nawet osiem czy dziewięć godzin dziennie, daje do myślenia, nawet jeśli problem dotyczy tylko niedużej części z nich. Takie dane, poparte badaniami, podaje CBOS w najnowszym raporcie „Młodzież 2013”.
Informacje przytaczane w raporcie CBOS potwierdzają w liczbach to, co już wiemy – Internet się upowszechnił, dostęp do sieci nie jest już problemem. Ma go w domu 97% ankietowanych. Przeciętny czas spędzany online przez młodzież to trzy godziny dziennie. „Jedna piąta (20%) korzysta z sieci na ogół godzinę dziennie, ponad jedna czwarta (28%) – dwie godziny, więcej niż co piąty (22%) – trzy, a zbliżona co do wielkości grupa (21%) – od czterech do pięciu” (Młodzież 2013, s. 143). Wspomniany wcześniej problem, związany z używaniem Internetu znacznie dłużej, każdego dnia, mają na szczęście nieliczni. Jedna czternasta (7%) spośród badanych nastolatków korzysta z sieci przez sześć do ośmiu godzin dziennie, a dwóch na stu młodych ludzi, czyli 2%, przez dziewięć i więcej godzin.
Zgodnie z analizą wyników badań, ilość czasu spędzanego w sieci zależy w pewnym stopniu od płci nastolatków, rodzaju szkoły, w której się uczą
i miejsca zamieszkania (wielkości miejscowości). Chłopcy korzystają z Internetu dłużej niż dziewczęta. Ich średni czas surfowania online to trzy godziny i dwanaście minut dziennie, podczas gdy dziewczęta poświęcają na Internet dwie godziny i pięćdziesiąt trzy minuty. Zatem różnica, w zależności od płci, wynosi ok. dwadzieścia minut.
Uczniowie liceów ogólnokształcących spędzają w sieci najwięcej czasu (średnio 3,19) a młodzież z technikum – najmniej (2,74). Badani z zasadniczych szkół zawodowych – 3, 03. Wśród uczniów można też zaobserwować pewną zależność między ilością spędzanego online czasu a ocenami w szkole. W tym zakresie różnice między uczniami uważającymi się za trójkowych i lepszych nie są duże. Natomiast młodzi ludzie, uzyskujący najsłabsze wyniki w nauce, korzystają z sieci znacznie dłużej niż pozostali. Prymusi, czyli uczniowie określający siebie jako „piątkowych i szóstkowych” relatywnie spędzają w Internecie najmniej czasu. Analiza wyników badania ze względu na miejsce zamieszkania pokazuje, że dłuższy czas korzystania z sieci (3,21 – 3,36) deklaruje młodzież w miastach, niezależnie od wielkości miejscowości. Badani mieszkający na wsi przeciętnie surfują w sieci krócej (2,76).
Autorzy raportu przyjrzeli się też stylom korzystania z Internetu przez młodzież. Układając pytania zadawane nastolatkom, wykorzystali elementy testu autorstwa Kimberly Young, stosowanego podczas badania uzależnienia od Internetu. Dla pokolenia osób, które wychowywały się na podwórkach, biegając i grając w różne gry z rówieśnikami, zaskakujące mogą się okazać przeświadczenia dorastającej obecnie młodzieży. Mianowicie, aż 51% badanych uczniów ma poczucie, że życie bez Internetu byłoby nudne lub pozbawione radości, z czego 20% ma je często. Jednym z pierwszych symptomów wchodzenia w fazę uzależnienia jest przedkładanie surfowania w sieci nad inne ważne dotąd w życiu sprawy, obowiązki, przyjemności. Prawie połowa badanych uczniów (47%) przyznaje, że zaniedbywanie nauki i otrzymywanie gorszych stopni wskutek długiego surfowania online nie jest im obce. Podobnie, 46% nastolatków odpowiada, że zdarza im się być niedospanym z powodu długotrwałego korzystania z sieci. Aż 48% zaniedbuje przez Internet domowe obowiązki. Innym symptomem popadania w uzależnienie od sieci jest ukrywanie przed innymi osobami długości czasu spędzanego online. Zgodnie z wynikami badań, ta sytuacja zdarza się najrzadziej. Większość uczniów (85%) twierdzi, że im się to nie zdarza, bądź zdarza bardzo rzadko.
Typ szkoły, w której uczy się nastolatek, nie ma większego znaczenia jeśli chodzi o styl korzystania z Internetu. Występuje jednak istotna różnica w sposobie pojmowania problemu. Świadomość, że nadmierne używanie sieci ma wpływ na pogorszenie ocen otrzymywanych w szkole, ma 54% licealistów, 45% uczniów techników i 27% uczniów ze szkół zawodowych. Ponadto osoby z ostatniej wymienionej grupy najczęściej zawierają za pośrednictwem sieci nowe, bliskie znajomości.
Podczas badania nie odnotowano istotnych różnic w stylu korzystania z Internetu ze względu na płeć. Podkreślono tylko dwie różnice: chłopcy częściej niż dziewczęta zawierają online znajomości – odpowiednio 50% i 40 %, a ich rodzice częściej są niezadowoleni z ilości czasu spędzanego przez dziecko w sieci (54% i 45%).
Analiza wyników badań wskazuje, że dość częste występowanie poszczególnych symptomów nadmiernego korzystania z sieci, które może prowadzić do uzależnienia, wyraźnie zwiększa się wraz z czasem spędzanym online.
Opracowanie: Paulina Ilska, na podstawie: Raport „Konsumpcja substancji psychoaktywnych przez młodzież szkolną – Młodzież 2013”. Badanie przeprowadzone przez Fundację Centrum Badania Opinii Społecznej w okresie od 22 listopada do 12 grudnia 2013 roku.