„Młodzież 2016” – wyniki dotyczące gier hazardowych

W raporcie „Młodzież 2016” opracowanym przez CBOS po raz trzeci znalazła się kwestia uczestnictwa młodzieży w grach o charakterze hazardowym. W co grają młodzi i kto jest bardziej narażony na uzależnienie? O tym między innymi w poniższym opracowaniu.

Rodzaj podejmowanej gry

Podobnie jak w dwóch poprzednich edycjach badania, w pytaniach uwzględniono kilka najpopularniejszych na rynku typów gier i zakładów:

gry liczbowe (Lotto i inne),
automaty typu „jednoręki bandyta”,
konkursy SMSowe,
naziemne zakłady bukmacherskie oraz gry i zakłady w internecie.

Jak wynika z badania, w przypadku niemal wszystkich gier uwzględnionych w pytaniu odsetek grających jest obecnie wyższy niż w edycji badania z 2013 roku. Najwyższy wzrost liczby uczestników odnotowano w odniesieniu do gier liczbowych innych niż Lotto, w których bierze udział obecnie blisko co piąty młody człowiek (19%, o 9 punktów procentowych więcej niż w

2013 roku). Jedynym typem gier na pieniądze, w przypadku których zanotowany trzy lata temu trend spadkowy obecnie utrzymuje się, są loterie i inne gry realizowane poprzez wysłanie SMS-ów. Na przestrzeni ostatnich sześciu lat konkursy SMS-owe wyraźnie straciły na popularności wśród młodzieży – odsetki grających zmniejszyły się z 35% w 2010 roku do 18% w roku 2013 i 11% obecnie. Spadek zainteresowania konkursami SMS-owymi dotyczy głównie dziewcząt. O ile wcześniej był to preferowany przez nie typ gier, o tyle obecnie udział w nich zadeklarowało tylko 10% uczennic. Najpopularniejsze wśród dziewcząt – podobnie jak wśród chłopców – stało się natomiast Lotto (34% grających dziewcząt, 41% chłopców).

Najistotniejszym czynnikiem różnicującym udział młodzieży w grach na pieniądze jest płeć: w grach uczestniczy więcej chłopców niż dziewcząt, chłopcy grają też częściej niż dziewczęta. Grami o „męskim” charakterze są przede wszystkim zakłady bukmacherskie poza internetem, których zawieranie deklaruje więcej niż co czwarty chłopak (29%) i tylko 5% dziewcząt, a także automaty (odpowiednio 28% i 11%) i gry internetowe (odpowiednio 24% i 8%).

Zagrożenie uzależnieniem od hazardu

W najnowszej edycji badania po raz drugi zamieszczono zestaw pytań składającyna się na tzw. Kanadyjski Indeks Gier Hazardowych (CPGI)31, którego celem jest pomiar ryzyka uzależnienia od hazardu wśród osób grających w gry na pieniądze. Badani odpowiadali na 9 pytań, a odpowiedziom przypisywane były wartości punktowe, które następnie, po zliczeniu, interpretowano według schematu:

0 pkt: brak problemu z hazardem
1–2 pkt: niski poziom ryzyka uzależnienia
3–7 pkt: umiarkowany poziom ryzyka uzależnienia
8–27 pkt: podwyższony poziom ryzyka uzależnienia / problem z hazardem

Pytania testowe:

Jak często w ciągu ostatnich 12 miesięcy:

zdarzało ci się zaryzykować na grę więcej niż mogłe(a)ś sobie na to pozwolić?
zdarzało się, że musiałe(a)ś zwiększać stawkę, żeby uzyskać taką samą jak poprzednio przyjemność z gry?
zdarzało się, że wracałe(a)ś do gry innego dnia z myślą, aby się odegrać?
zdarzało się, że pożyczałe(a)ś pieniądze lub sprzedawałe(a)ś coś, aby mieć za co grać?
miałe(a)ś poczucie, że gra jest dla ciebie problemem?
odczuwałe(a)ś stres, niepokój lub dolegliwości zdrowotne, których przyczyną mogła być gra?
ktoś krytykował cię z powodu grania lub zarzucał, że masz problem z grą (bez względu na to, czy, twoim zdaniem, miał rację czy nie)?
zdarzało się, że twoja gra była przyczyną kłopotów finansowych, twoich lub/i twoich najbliższych?
miałe(a)ś poczucie winy z powodu grania lub w związku z tym, co robiłe(a)ś w tym czasie?

Wyniki badania wskazują, że wzrostowi zainteresowania młodzieży grami na pieniądze towarzyszy wzrost zagrożenia uzależnieniem od hazardu. Symptomy wskazujące na wysoki poziom ryzyka uzależnienia od hazardu zauważalne są u 6 proc. młodych ludzi deklarujących udział w grach na pieniądze, co stanowi 3 proc. ogółu badanych. W stosunku do 2013 roku odnotowano zwiększenie zarówno odsetka młodych ludzi zdradzających symptomy ryzykownej gry (o 6,5 punktu procentowego), jak i tych, którzy są grupie wysokiego ryzyka uzależnienia (z 4,5% do 6,0%).

Dane wskazują, że – podobnie jak przed trzema laty – zagrożenie realnym problemem z hazardem dotyczy w zdecydowanie większym stopniu chłopców niż dziewcząt. Na przestrzeni 3 lat odsetek chłopców grających ryzykownie wzrósł o 4,6 punktu procentowego, a blisko 8 proc. młodych graczy wykazuje symptomy wysokiego ryzyka uzależnienia. Z kolei odsetek grających ryzykownie dziewcząt jest o połowę niższy niż w przypadku chłopców i utrzymuje się od 2013 roku na tym samym poziomie. Niepokój badaczy budzi jednak dwukrotny wzrost odsetka młodych kobiet wykazujących symptomy wysokiego poziomu ryzyka uzależnienia (z 1,3% do 2,7%).

Spośród innych (poza płcią) czynników o charakterze społeczno-demograficznym, które sprzyjają ryzyku uzależnienia od gier na pieniądze należy uznać negatywną ocenę materialnych warunków życia rodziny – młodzi ludzie, którzy oceniają je negatywnie częściej grają w gry na pieniądze, ale również zdecydowanie częściej w porównaniu z innymi zdradzają symptomy wysokiego zagrożenia uzależnieniem od hazardu (13,2% wobec 4,6% – 6,1% wśród oceniających warunki życia swojej rodziny jako przeciętne lub jako dobre).

Najwięcej graczy poważnie zagrożonych uzależnieniem od hazardu znajduje się wśród uczniów zasadniczych szkół zawodowych i techników (odpowiednio 7,0% i 6,9% wobec maksymalnie 4,7% w pozostałych typach szkół). Jak oceniają jednak badacze, zależność ta może mieć charakter wtórny w kontekście znacznego zmaskulinizowania tego typu szkół.

Wzrost poziomu zagrożenia uzależnieniem od hazardu idzie w parze ze wzrostem średniego kosztu gry w rozliczeniu rocznym i zwiększaniem się średnich wartości kwot deklarowanych jako wygrane: w porównaniu z grającymi bezpiecznie, młodzi gracze z grupy najwyższego ryzyka wydają średnio rocznie na grę blisko siedem razy więcej i wygrywają – wedle własnych deklaracji – niemal pięciokrotnie więcej.

Wraz ze wzrostem zagrożenia uzależnieniem od hazardu rośnie także przekonanie gracza o finansowej opłacalności gry: blisko trzy czwarte graczy z grupy najwyższego ryzyka ocenia, że grając w gry na pieniądze więcej finansowo zyskują niż tracą.

Oprac. DB

Źródło:
Magdalena Gwiazda, „Uczestnictwo w grach o charakterze hazardowym”, Młodzież 2016, CBOS, Warszawa 2016